Süt Sığırlarında Ayak Sağlığı
Canlı tırnağın subklinik, akut, subakut ve kronik yangısıdır.
Etyoloji
-
- Genetik faktörler
- Jersey, holştain
- Doğum
- Histamin, endotoksin, veya diğervazoaktif maddelerin salınmasına neden olan durumlar
- Sistemik hastalıklar
- metritis, mastitis
- Genetik faktörler
- Beslenme faktörleri
- Yüksek protein/ enerjili yemler
- Kaba yem oranı düşük
- kolay sinadirilebilir karbonhidrat oranı yüksek yemler: Arpa,buğday,…
- Travmatik etkiler
- Sıcaklık stresi
Patogenez
- Akut form
-
- Kanda toksin artışı kapiller damarlarda vazodilatasyon ve permeabiliteyiartırır
- Koryum ve kapsula arasına biriken kanserumu lamella papillarisler ile capsula papillarisleri ayırır
- Eksudat pıhtılaşır ve koryum kapsulaarasını doldurur
- Kronik form
- Kapsula ve koryumun ayrılması 3.falanksa yükü artırır ve deviyeolmasına neden olur
- Tendonun 3. falanksa yapıştığı yerde exostoz (rusterholz ülser)
- Tırnak uzaması yavaşlar veya durur
- Tırnak yüzeyinde sirküler halkalaroluşur.
- Linea alba genişler
Klinik Görünüm
- Subklinik form
- Soleada hemoraji
- Solea ulseri
- Beyaz çizgide hemoraji 40-60 gün, ayılma 120 gün önceyi gösterir
- Tırnak ucu ülseri ve nekrozu)
- Arka lateral tırnakta doğumdan 2-4 ay sonra hemorajiler
- Soleada hemoraji
- Çift taban oluşumu
- Ökçe kornusu üremesi
- Tırnak yüzeyinde deformasyon
- Tabanda ufalanma, sarı renk değişikliği, yumuşama
- Subklinik form
- Akut form
- Şiddetli ağrı ve topallık
- Koryum koronaryumda şişkinlik
- Sırtta kamburlaşma ve tutuk yürüyüş
- Ökçelerle yere basma
- Yatma eğilimi
- Terleme ve kaslarda titreme
- Verim düşüklüğü
- Vucut ısısı ve solunumda artış
- Sıkıntılı hal
- Rumen hareketlerinde azalma
- Yüzeysel bacak damarlarında genişleme
- Digital arterlerde pulzasyon artışı
- Yürürken emekleme ve bacaklarda çaprazlama
- Subakut form
- Süresi kısa-birkaç gün
- Hafif topallık ve ağrı
- Soleada
- Birkaç gün sonra balmumu rengi,
- Yumuşama
- Linea albaya yakın hemoraji
- Genel laminitiste baçakların karın altına toplanması
- Kronik form
- Topallık yok veya hafif
- Paries unglaede çökme, paralel halkalar ve deformasyon
- Beyaz çizgi ve soleada hemoraji
- Beyaz çizgide kalınlaşma
- 3. falanksta deviasyon
- Tabanda incelme ve ülser
Klinik Görünüm
-
- Genel tutukluk
- Sırt kambur
- Anormal bacak duruşu
- Venalarda dolgunluk ve arterial pulzasyon
- Parmaklarda ısı artışı ve ağrı
- Radyografi ve termografi
Lateral Görünüm
Dorso/plantar Görünüm
Ayırıcı Tanı
-
- Poliartritis,
- III. Falanks kırığı,
- osteomalazi, raşitizm, tendovaginitisler
- pododermatitis nekrotikans, septik pododermatitis,
- linea alba hastalıkları
- taban ülserlerinden ayırt edilmelidir
Prognoz
-
- Akut laminitis erken tedavi ile 8-15 günde iyileşir
- Septik yangı ve tırnak düşmesi görülebilir
Tedavi
- Akut ve subakut formda
- Hayvanın cüssesine göre 3-6 Lt. kan alınabilir
- Soğuk hidroterapi: günde iki defa 20-30 dk. Karpal/ tarsal eklemden alt kısmı
- Sürgüt 300-500 g. MgSO4 birkaç litre suyla
- İlk 24 saatte antihistaminik ve kortikosteroit !!!!
- Ağrı kesici
- Pıhtılaşma önleyici ilaçlar
- Heparin 40-70 iü/kg SC.
- Aspirin 5-10 mg/kg/gün
- NSAİD Antiendotoksik dozda fulumiksin
meglumine 0,25 mg/kg İV. - Sindirim düzenleyici Prebiyotik ve enzimler
- Antioksidan
- Metionin 10 gr/gün, üç gün süre ile
- sonra 5gr/gün 10 gün süre ile
- Kronik formda
- Bozuk tırnak şekilleri düzeltilmeli, taban ve ökçe fazla inceltilmemeli
- Hafif yürüyüşler yaptırılmalı
- Bol altlıklı yerde tutulmalı
- Ekonomik değeri olanlar kesime sevk edilmeli
- Tedavi
